วันสันติภาพไทย

 อนุสรณ์ฯ ชวนรู้ : ครบรอบ ๗๘ ปี วันสันติภาพไทย
     "วันสันติภาพไทย" วันแห่งการรำลึกถึงคุณูปการ คุณงามความดี ความเสียสละของขบวนการเสรีไทยที่ทำให้ประเทศไทย ไม่ต้องตกเป็นประเทศผู้แพ้สงคราม
     โดยเมื่อวันที่ ๑๖ สิงหาคม ๒๔๘๘ นายปรีดี พนมยงค์ ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ในพระปรมาภิไธยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล รัชกาลที่ ๘ ได้ประกาศสันติภาพไทย อันเป็นผลสืบเนื่องมาจากการปฏิบัติภารกิจรับใช้ชาติของขบวนการเสรีไทยในสงครามโลกครั้งที่ ๒ ซึ่งส่งผลให้ประเทศไทยไม่ต้องตกเป็นฝ่ายแพ้สงคราม ตลอดระยะเวลาในการปฏิบัติภารกิจของขบวนการเสรีไทย นายปรีดี พนมยงค์ หัวหน้าขบวนการเสรีไทย ได้ใช้ตึกโดม มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เป็นศูนย์บัญชาการลับ เพื่อติดต่อประสานงานกับฝ่ายสัมพันธมิตรและเสรีไทยทั้งในไทยและต่างประเทศ รวมทั้งยังใช้พื้นที่ภายในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เป็นสถานที่กักกันเชลยชาวต่างชาติจากประเทศฝ่ายสัมพันธมิตร
     และแม้ว่าประเทศไทย ประเทศขนาดเล็กในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้จะประกาศสงครามกับสหประชาชาติ และสหราชอาณาจักร ภายหลังจากฝ่ายที่ประเทศไทยเข้าร่วมด้วยแพ้สงคราม แต่ประเทศไทยก็ไม่ตกเป็นผู้แพ้สงคราม ด้วยเหตุผลของการดำเนินนโยบายที่ชาญฉลาดของขบวนการเสรีไทยที่ได้ประกาศว่า การประกาศสงครามเป็นโมฆะ ไม่ผูกพันกับชาวไทย โดยภายหลังการประกาศทางการทูตดังกล่าว สหรัฐอเมริกา ซึ่งได้ตกลงกับขบวนการเสรีไทยมาตั้งแต่ต้น ได้ประกาศรับรองการประกาศสันติภาพและการประกาศว่าการที่รัฐบาลก่อนหน้านั้นประกาศสงคราม ไม่มีผลผูกพันกับคนไทย จึงไม่ถือว่าแพ้สงคราม
     ...สันติภาพ มิได้หมายความถึงการสงบนิ่งไม่กระทำการใด ๆ เลย หากเป็นปฏิบัติการแห่งความรัก ความเมตตาต่อเพื่อนมนุษย์ สรรพสัตว์ และสิ่งแวดล้อมทั้งมวล ภารกิจเพื่อสันติภาพจึงเป็นภารกิจที่ยิ่งใหญ่ของมนุษยชาติซึ่งจะบรรลุผลสำเร็จได้ มิใช่ด้วยการเรียกร้องที่จะได้รับ หากอยู่ที่การลงมือเสียสละเพื่อประโยชน์สุขของมหาชน (พระราชดำรัสของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เนื่องในงาน ๕๐ ปี วันสันติภาพไทย เมื่อวันที่ ๑๖ สิงหาคม ๒๕๓๘)