ประเทศไทยเสียดินแดนฝั่งขวาแม่น้ำโขง

 อนุสรณ์ฯ ชวนรู้ :  ๑๒ กุมภาพันธ์ "ประเทศไทยเสียดินแดนฝั่งขวาแม่น้ำโขงให้แก่ประเทศฝรั่งเศส "

    การเสียดินแดนฝั่งขวาของแม่น้ำโขง ในปี พ.ศ.๒๔๔๖ จากวิกฤตการณ์ ร.ศ.๑๑๒ ทำให้ฝรั่งเศสยึดดินแดนจันทบุรี ซึ่งนับว่าเป็นเมืองยุทธศาสตร์เมืองหนึ่งของไทย ไว้เป็นประกันถึง ๑๐ ปี ไทยจึงหาทางแลกเปลี่ยนโดยยอมยกเมืองให้กับประเทศฝรั่งเศส

    โดยสาเหตุของการเสียดินแดนฝั่งขวาแม่น้ำโขงให้แก่ฝรั่งเศส ในปี พ.ศ.๒๔๔๖ สืบเนื่องมาจากปัญหา ๒ ประการคือ ประการแรก ผลของการตีความในสนธิสัญญาที่ลงนามเมื่อวันที่ ๓ ตุลาคม พ.ศ.๒๔๓๖ และประการที่สอง สืบเนื่องมาจากปัญหาการแย่งชิงบ่อเกลือ ซึ่งมีอยู่เป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะในบริเวณต้นแม่น้ำน่าน เมืองที่มีบ่อเกลือมากได้แก่ เมืองเงิน หรือเมืองกุสาวดี จึงเกิดปัญหาโต้แย้งกันบ่อยที่สุดและเป็นเมืองอยู่ในเขต ๒๕ กิโลเมตร ทางฝั่งขวาแม่น้ำโขง โดยตั้งอยู่ริมแม่น้ำเงินซึ่งไหลลงแม่น้ำโขง ประกอบกับเป็นเมืองที่มีความอุดมสมบูรณ์

   ไทยต้องยอมสูญเสียดินแดนดังกล่าวให้แก่ฝรั่งเศสในครั้งนั้น เพราะไทยต้องการยุติปัญหาการแย่งชิงเมืองเงินระหว่างเมืองน่านกับเมืองหลวงพระบาง ซึ่งทั้งสองได้เข้าแย่งกันปกครองจนเกิดการวิวาทถกเถียงกันเสมอ เพื่อยุติปัญหาที่ยืดเยื้อ ไทยจึงจำเป็นต้องยกเมืองเงินหรือเมืองกุสาวดี และเมืองอื่นๆ ในบริเวณนั้นให้แก่ฝรั่งเศสตามต้องการ ซึ่งเป็นผลให้การคุกคามของฝรั่งเศสทางด้านมณฑลพายัพยุติลงด้วย ทำให้ฝ่ายไทยมีโอกาสจัดการปกครองภายในมณฑลพายัพได้อย่างเต็มที่ขึ้น นอกจากนั้นการสูญเสียดินแดนดังกล่าว เพื่อแลกกับการเลิกยึดครองเมืองจันทบุรีที่ฝรั่งเศสยึดไว้เป็นประกัน